ذهن را می‌بندد و برای رسیدن به هدف از هر وسیله‌ای استفاده می‌کند؛ این تعریف رسانه‌ای «تبلیغ» است و درست در نقطه مقابل آموزش قرار می‌گیرد. اما رسانه‌ای که انحصار صوت و تصویر را در اختیار دارد، بودجه‌اش از محل درآمدهای عمومی کشور تامین می‌شود و خود را رسانه ملی می‌نامد، آیا به اعمال چنین تعریف صریحی از تبلیغ مجاز است؟
محتوای تبلیغات تلویزیونی بارها از سوی کارشناسان به بحث گذاشته شده و در مواردی از سوی آنان موانعی بر ادامه پخش هم ایجاد شده است، اما آنچه محتوای غالب را شامل می‌شود، تبلیغاتی است که به دور از نگاه صحیح به سلامت روان و جسم مخاطبان، تنها به دنبال رسیدن به هدف است.
برای مثال مدتی است یکی از تبلیغات تلویزیونی دختربچه‌ای را نشان می‌دهد که به دلیل دوست نداشتن پیراهنی که برای او هدیه گرفته‌اند، به هر تمهیدی دست می‌زند تا آن را کثیف کند. اما هر بار پس از تکرار این عمل ناهنجار، کثیفی‌ها با پودر ماشین لباسشویی که قرار است تبلیغ شود، برطرف و لباس مثل روز اولش می‌شود.
شاید در وهله اول این تبلیغ به واسطه دورن‌مایه طنزی که دارد جذاب به نظر برسد، اما وجه تخریبی تماشای چنین تصاویری مسلما برای کودکی که تنها توان دریافت لایه‌های سطحی از یک رویداد را دارد، بیشتر است.
در این ارتباط خبرنگار ایسنا به گفت‌وگو با علی خودسیانی ـ فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده تلویزیون ـ پرداخته که وی با اشاره به برخی ناهنجاری‌هایی که در تبلیغات تلویزیون نشان داده می‌شود، معتقد است که تبلیغات از استانداردهای معینی نباید خارج شود اما در این شرایط اقتصادی، استانداردها را کسانی که پول تبلیغ را پرداخت می‌کنند، تعیین خواهند کرد.
خودسیانی سپس با اشاره به تبلیغ پودر ماشین لباسشویی که رفتار نادرست یک کودک را نشان می‌دهد، با بیان اینکه فرهنگ‌سازی باید نهادینه شود، گفت: خانواده و آموزش و پرورش باید هم راستا و با همفکری جلو بروند و حداقل همدیگر را نقض نکنند. در سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی که اسپانسر ندارند و تلویزیون تولیدکننده آن است، معمولا ممیزی‌ها سخت‌تر است زیرا باید هزینه کنند؛ بنابراین سفت و سخت می‌گیرند. اما وقتی برنامه‌ای با اسپانسر تولید می‌شود، اعمال نظر تلویزیون کمتر می‌شود و سرمایه‌گذار تعیین کننده خواهد شد.
او با اشاره به استانداردهای تبلیغات تلویزیونی ادامه داد: البته در تبلیغات نیز ممیزی وجود دارد، نه تنها در ایران بلکه در همه جای دنیا تعرفه‌هایی وجود دارد و تبلیغات از استانداردهای معین نباید خارج شوند. اما در این شرایط اقتصادی، استانداردها را کسانی که پول تبلیغ را پرداخت می‌کنند، تعیین خواهند کرد.
نویسنده سریال «تولدی دیگر» ادامه داد: افرادی که تبلیغ را می‌سازند، شعور بصری و فرهنگ دارند. به نظرم مشکل اصلی، تولید برنامه‌های اسپانسر محور است که بیشترین لطمه را به فرهنگ جامعه می‌زند.
خودسیانی اظهار کرد: برای مثال یک سریال با حمایت یک موسسه مالی تولید و سپس معلوم می‌شود که آن موسسه غیرمجاز و کلاهبردار است. یا سریالی با حمایت یک موسسه که پول اختلاس کرده، ساخته می‌شود. لطمه این اتفاقات بیشتر است تا محتوای تبلیغاتی که برخی هنجارها در آن رعایت نمی‌شود. اگر در تبلیغات ناهنجاری‌هایی هم نشان داده شود در ادامه تبلیغ آن را رفع می‌کنند.
نویسنده سریال «دنیای شیرین» با اشاره به زیان برخی تبلیغات در تلویزیون گفت: تبلیغ مواد خوراکی مضر، مساله دیگری است که از تلویزیون نمایش داده می‌شود. برای مثال وزارت بهداشت می‌گوید برخی مواد خوراکی ضرر دارد و از آن‌ها استفاده نکنید اما تلویزیون همین مواد را تبلیغ می‌کند. انگار هر کس پولی دهد هر چیزی را پخش می‌کنند و برایشان مهم نیست که مضر است.
او با اشاره به راهکاری برای محدودیت تبلیغات زیان‌آور تصریح کرد: یا باید این تبلیغات را ممنوع کنند یا هزینه تبلیغات را تا حدی بالا ببرند تا بتوانند اینگونه مسائل را جبران کنند. البته این مسائل فقط در تبلیغات نیست بلکه در سریال‌ها و برنامه‌هایی که ساخته می‌شود هم وجود دارد.
خودسیانی ادامه داد: ما نمی‌توانیم به بچه‌ها بگوییم که فقط برنامه کودک نگاه کنند و برنامه، فیلم و سریال بزرگسالان را نگاه نکنند زیرا برای کودکان برنامه سرگرمی تولید نکرده‌ایم. فرهنگ سازی نه تنها در تبلیغات که در هر برنامه‌ای که پخش می‌شود وجود دارد و هنجارها باید رعایت شود.
او بیان کرد: من در یک سریال مشاور بودم که دیدم اصرار نویسنده این است که یک دختر عمو و پسر عمو در این سریال با هم ازدواج کنند؛ این در حالی است که وزارت بهداشت اعلام می‌کند که جلوی ازدواج فامیلی گرفته شود. چرا باید در یک سریال اصرار کنیم که این اتفاق بیافتد؛ حداقل این امر را تشویق نکنیم. وزارت بهداشت برای تبلیغ یک هنجار کلی هزینه می‌کند و ما صرفا برای پول علیه هنجار، ناهنجاری را تبلیغ می‌کنیم و تاثیر آن بسیار ناپسند است؛ زیرا تماشاگر و مخاطب دچار سردرگمی می‌شود و می‌گویند که اگر تبلیغ این موارد بد است پس چرا تبلیغ می‌کنند.
