کد مطلب: 31039
يکشنبه ۱۸ آبان ۱۳۹۳ ساعت ۱۲:۵۱
سیاست ارعاب و تهدید داعش علیه عشایر سنی عراق و نتایج معکوس آن
احمد کاظم زاده تحلیل گر خاورمیانه
داعش در ابتدای اعلام موجودیت خود با توسل به سیاست ارعاب و تهدید برای مدتی کوتاه مواضع خود را پیش برد اما از آنجا که اتخاذ این رویکرد بیش از پیش جامعه جهانی را علیه این گروه تحریک می‌کرد لذا بعدها کوشید به ترمیم وجهه خود بپردازد.
هر چند حملات داعش به سنی های عراق تازگی ندارد. این گروه از زمان تحمیل دولت خودخوانده خود بر مناطق تحت تصرف عراق و سوریه بارها به اعدام ها و قتل های فردی و جمعی از ساکنان سنی این مناطق دست زده اما در روزهای اخیر بر تعداد قربانیان خود افزوده است به گونه ایی که به گفته شیخ نعیم الکعود النمراوی از رؤسای قبیله البونمر استان الانبار در فاصله ۲ تا ۱۱ مهر ۳۸۱ نفراز اعضای این عشیره به دست داعش به قتل رسیده اند و طبق برخی دیگر از گزارش ها در این مدت دهها نفر دیگر نیز از جمله حاتم عبدالرزاق القعود رئیس عشیره البونمر و برادرش ربوده شده اند.گزارش های ارسالی حاکی از این است که داعش در این قتل عام ها حداقل اصول و معیارهای انسانی را نیز رعایت نمی کند و حتی کودکان را نیز از اعدام های خود مستثنی نمی کنند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یکی از بزرگان عشایر در باره نحوه کشتار در روستای راس المعا واقع در شمال رمادی مرکز استان الانبار نوشت :"در این روستا شبه نظامیان دستکم ۴۰ مرد، شش زن و چهار کودک را به صف کردند و یک به یک به ضرب گلوله کشتند. شبه نظامیان همچنین ۱۷ تن دیگر را ربودند." قتل عام ها و اعدام های جدید داعش تنها به عشیره البونمر محدود نشده و دهها تن از اعضای قبیله جبور در استان صلاح الدین - واقع در شمال بغداد - نیز مورد آماج اعدام ها و کشتارهای جدید این گروه قرار گرفته اند.گفته می شود دلیل حمله داعش به محل اسکان آل جبور که با انفجار منازل و بازداشت اعضای آن همراه بوده، نقش آل جبور در سوزاندن پرچم داعش، برافراشتن پرچم عراق و توزیع اعلامیه های تهدید آمیز علیه داعش بوده است.حال سوال این است که علت افزایش و گسترش دامنه اعدام ها و کشتارهای داعش در مناطق سنی مذهبی چه بوده و چه آثار و پیامدهایی به همراه داشته و یا خواهد داشت؟
علل افزایش اعدام و کشتارسنی ها بدست داعش با در نظر گرفتن تحولات میدانی که از چرخش تدریجی روند تحولات حکایت دارد چند عامل را می توان در افزایش اعدام عشایر سنی عراق بدست داعش موثر دانست .نخست شکست هایی عظیمی است که داعش در مناطق مختلف عراق از جمله در جرف الصخر متحمل شده است.از این دید داعش با قتل عام ها و اعدام های جدید می خواهد هم بر شکست‌های خود سرپوش بگذارد و هم اینکه از سنی های که با دولت و ارتش عراق همکاری می کنند انتقام بگیرد.
دوم اینکه رویکرد دولت جدید عراق در امر مبارزه با داعش بر استفاده از ظرفیت ها و توانایی های عشایر سنی عراق استوار است تا بدین ترتیب هم از مزیت های این افراد بخصوص در اشراف بر جغرافیایی منطقه استفاده شود و هم اینکه از احتمال درگیری های مذهبی جلوگیری شود؛ چرا که امکان دارد در صورت ورود ارتش عراق به مناطق سنی نشین برای مقابله با داعش مخالفان دولت عراق و در راس آن رسانه‌های قطر و عربستان همچون گذشته به تبلیغات منفی علیه دولت و ارتش عراق دست بزنند و آنها را به سنی کشی متهم کنندو از این طریق برای داعش حاشیه امن ایجاد کنند.از اینرو حیدر العبادی نخست وزیر عراق در دیدار با هیاتی از استان الانبار عراق با بیان اینکه "اکنون مسئولیت آزادسازی مناطق تحت تصرف داعش بر عهده نیروهای دفاعی و مردمی این کشور بخصوص در استان های تحت اشغال داعش است" امروز به صراحت می گویم که هیچ طرفی در جهان وجود ندارد که آماده باشد به جای ما بجنگند و سرزمین ما را آزاد کند و به ما بگوید بفرمایید این هم سرزمین شما. در حال حاضر اوضاع با سالهای ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ فرق می کند. در آن زمان شاید عراق تحت اشغال بود و نیروهای آمریکایی در عراق حضور داشتند و در کنار ما می جنگیدند اما امروز حضور ندارند. برای همین تاکید می کنم که امروز هیچ کشوری در جهان وجود ندارد که فرزندان خود را بفرستد تا به جای ما بجنگند."از اینرو با توجه به اینکه رویکرد دولت جدید عراق بر احیای شوراهای بیداری و استفاده از ظرفیت ها و مزیت های اهل سنت این کشور برای مقابله با داعش استوار است ،در مقابل این گروه نیزدر تلاش است با ایجاد رعب و وحشت از همراهی عشایر اهل سنت با دولت و ارتش عراق برای مقابله با این گروه جلوگیری کند .خبرگزاری فرانس پرس در گزارشی با اذعان به این واقعیت نوشت :" این کشتارها احتمالا با هدف دلسرد کردن قبایل قدرتمند محلی در استان الانبار از مقاومت در مقابل شورشیان دولت اسلامی انجام شده اند.اما در عمل نتیجه عکس دریافت کرده است."
نتایج معکوس سیاست تهدید و ارعاب داعشداعش در ابتدای اعلام موجودیت خود با توسل به سیاست ارعاب و تهدید که با تهیه و انتشار فیلم های ویدیویی درباره سربریدن ها و گردن زدن ها همراه بود برای مدتی کوتاه مواضع خود را پیش برد اما از آنجا که اتخاذ این رویکرد بیش از پیش جامعه جهانی و افکار عمومی بین المللی را علیه این گروه تحریک می کرد لذا بعدها کوشید به ترمیم وجهه خود بپردازد. از اینرو بازگشت به رویکرد ارعاب و تهدید گذشته همان نتایج قبلی را بدنبال خواهد داشت.
همچنین شواهد موجود نشان می دهد که توسل به ارعاب و تهدید در انگیزه عشایر سنی عراق برای همکاری با دولت و ارتش این کشور خللی ایجاد نکرده است . چنانکه شیخ الحردان رئیس کنگره شوراهای بیداری عراق نیز تاکید کرد اقدام داعش در کشتار دسته جمعی عناصر عشیره البونمر در استان الانبار واکنش عشایر و دولت عراق را در این استان برای پاکسازی منطقه البونمر و دیگر نقاط شهر هیت از عناصر تروریست های داعش به همراه داشته است.شیخ نعیم القعود یکی از بزرگان عشیره البونمر در تماس با العراقیه نیز تاکید کرد بیش از دو هزار و پانصد نفر از افراد این عشیره آمادگی خود را برای مقابله با این عناصر تروریستی اعلام کرده اند. وی افزود این افراد منتظرند تا سلاح و تجهیزات در اختیار آن ها قرار بگیرد. در همین حال رائد الجبوری فرماندار صلاح الدین اعلام کرد عشایر این استان شروع به پیوستن نیروهای داوطلب مردمی برای حمایت از نیروهای امنیتی در عملیات آزادی استان از عناصر داعش کرده اند.
گذشته از اینها با افزایش اعدام و کشتار عشایر سنی عراق بدست داعش بیش از پیش این واقعیت روشن می شود که برخلاف آنچه که پیش از این ادعا و تبلغ می شد خطر داعش تنها علیه شیعیان نیست بلکه همچنانکه حیدر العبادی نخست وزیر عراق در دیدار با سران عشایر الانبار تصریح کرد "اعش بیش از آن که شیعیان را کشته باشد اهل تسنن را کشته است و بیشترشهرهای که این گروه در عراق و سوریه ویران کرده سنی نشین بوده اند."
نتیجه گیریهر چند در ابتدای سقوط غافلگیرکننده موصل در برخی محافل عمدتا عربی و غربی چنین ادعا و تبلیغ می شد که داعش از حمایت اهل سنت عراق برخوردار است اما با گذشت زمان این واقعیت روشن می شود که دلیل استقرار نسبی این گروه بر مناطق تحت تصرف در رعاق و سوریه نه مقبولیت مردمی بلکه نتیجه اعمال سیاست سرکوب و تهدید و ارعاب است که در روزهای اخیر در پی پیروزی های چشمگیر نیروهای ارتشی و مردمی عراق و همچنین رویکرد دولت جدید عراق بر احیای شورا های بیداری و استفاده از ظرفیت ها و مزیت های نیروهای عشایر سنی برای مقابله با داعش افزایش و گسترش یافته است که این مسئله دل زدگی و مخالفت های عشایر سنی را نیز با داعش افزایش داده و تمایل آنها را برای همکاری با نیروهای دولتی و ارتشی افزایش داده است.
