خط نيوز - سقوط رتبه علمی ایران در سکوت مسئولان وزارت علوم

سقوط رتبه علمی ایران در سکوت مسئولان وزارت علوم

سقوط ایران در رتبه‌بندی تولید علم دنیا در دو سال اخیر با مراجعه‌ای سطحی به پایگاه‌های رتبه‌بندی کاملا مشخص است و این در حالی است که مسئولان وزارت علوم با سیاست خاصی برای اعلام رتبه‌بندی، آمار ۱۵ سال اخیر را اعلام کرده و از رشد تولید علم ایران خبر می‌دهند!

به گزارش خط نیوز به نقل از فارس، سقوط جایگاه ایران در تولید علم در دو سال اخیر امری است که با یک مراجعه سطحی به پایگاه‌های رتبه‌بندی جهانی مانند ISI یا اسکوپوس کاملا قابل مشاهده است ولی وزارت علوم که این مساله را انکار می‌کند در آخرین آمار خود که از زبان دهقانی سرپرست ISC نقل کرده است، ایران را صاحب رشد می‌داند.

البته وزارت علوم با اعلام رشد علمی ایران در ۱۵ سال اخیر آمار غلط ارائه نداده ولی با سیاست‌کاری خاصی آمار دو سال اخیر که سقوط علمی ایران را درپی دارد اعلام نکرده و برای اعلام جایگاه ایران از رشد تولید علم در ۱۵ سال گذشته استفاده کرده است در حالیکه اگر فقط دو سال اخیر را بررسی کنیم با سقوط چند پله‌ای ایران در تولید علم رو به رو هستیم.

جعفر مهراد استاد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شیراز و سرپرست سابق ISC که در زمان فعالیت خود در این پایگاه به طور مداوم آمار به روز ارائه می‌داد در گفت‌وگویی در دی‌ماه سال ۹۳ آخرین آمار تولید علم ایران را ارائه کرد و از کاهش تولید علم خبر داد.

به گفته مهراد، پژوهشگران ایرانی در طول سال ۲۰۱۴ میلادی تعداد ۲۶ هزار و ۴۹۴ مدرک تولید کردند که از سوی پایگاه استنادی تامسون رویترز که در ایران به آی اس آی معروف است ثبت و نمایه شد.

میزان تولیدات علمی ایران در سال ۲۰۱۳ میلادی نیز از سوی مهراد، ۲۹ هزار و ۹۸۵ مدرک اعلام شد که در مقایسه با سال ۲۰۱۲ میلادی که ایران موفق به تولید۳۰ هزار و ۱۸۵ مدرک شده است تعداد۲۰۰ مدرک کمتر است.

همچنین در پایگاه اسکوپوس در سال ۲۰۱۲ کشورمان ۴۰ هزار و ۱۰۴ مقاله نمایه کرده اما در سال ۲۰۱۳ ایران با کاهش بیش از ۱۰۰۰ مقاله نسبت به سال ۲۰۱۲، ۳۹ هزار و ۹۹ مقاله در اسکوپوس نمایه کرد.

با این وجود وزارت علوم در تازه‌ترین آمار منتشر شده خود حرفی از سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ به میان نمی‌آورد و آماری از ۱۵ سال گذشته را ارائه می‌دهد به طوریکه محمد جواد دهقانی، رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفته است: براساس مدارک علمی ثبت شده در پایگاه‌های استنادی آی.اس.آی و اسکوپوس تا اردیبهشت ۱۳۹۴ سهم جمهوری اسلامی ایران از تولید علم دنیا در ۱۵ سال گذشته رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است.

این مساله که از سوی دهقانی بیان شده است خبر جدیدی نبوده و همگان می‌دانند که رشد علمی کشور در ۱۵ سال اخیر شتاب قابل توجهی گرفت و دست آوردهای گوناگون علمی توسط دانشجویان ایرانی پی در پی خبرساز می‌شد به طوریکه یک پای ثابت همه پیشرفت‌های چشمگیر کشور در صنایع فضایی و ماهواره‌ها، فناوری هسته ای، علوم نانو، رباتیک، دانشجویان دانشگاه‌های ایران بودند و این دستاوردها در سال‌های پایانی دولت گذشته، در رتبه بندی‌های علمی جهانی نیز خود را نشان داد و کشورمان رتبه نخست جهان در سرعت رشد علمی را کسب کرد.

همچنین دهقانی با افتخار گفته است: ایران در حال حاضر یک و نیم درصد از علم دنیا را تولید می‌کند و این در حالی است که در سال ۲۰۰۰ تنها سیزده صدم درصد از علم دنیا به ایران اختصاص داشت و سهم تولید علم ایران از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۱ مرتبا افزایش یافته است.

این خبر اشتباه نیست و جای افتخار هم دارد ولی دهقانی که به سهم یک و نیم درصدی از تولید علم دنیا اشاره کرده است به این امر اشاره نکرده که این آمار سقوط ما را در سال های اخیر نشان می دهد به طوریکه در سال ۲۰۱۲ کشورمان ۱.۶ درصد تولید علم دنیا را به خود اختصاص داد. اما در سال ۲۰۱۳ که نیمی از آن تحت مدیریت تیم کنونی بوده، سهم ایران از تولید علم دنیا نیز به ۱.۵ درصد کاهش یافته و این مساله در نمودار زیر مشهود است.