صحبت‌های جدید روحانی با تأکید بر واژه «نگذاشتند» روایتی یکسویه و کاملاً داخلی را نسبت به عدم تحقق برجام آن هم زمانی که آمریکا از آن خارج شده بود، ابراز می‌کند.
وی در اظهاراتی جدید عنوان کرده که «در بهار 1400 یک امضا تا توافق مانده بود؛ اما نگذاشتند و یک عده اعتقادشان این است که نباید با دنیا مذاکره کنیم.»
سخنان روحانی با شیوه‌اتهام‌زنی که به طرف مجهول داخلی اشاره دارد و حاکمیت را زیر سؤال می‌برد با هدف حضور دوباره و جنجالی وی در فضای سیاسی کشور انجام می‌پذیرد.
این درحالی است که خود وی در آذرماه سال 1399 در سخنانی که برخی رسانه‌ها آن را « پیام روحانی به بایدن» تعبیر و تیتر زدند، درباره بدعهدی طرف مقابل مطرح می‌کند: «جمهوری اسلامی ایران برمبنای آنچه در سال ۹۸ اعلام کرد و با صراحت به دنیا گفت کاهش تعهدات در برابر کاهش تعهدات. آنها شروع کردند و تقریبا تعهدات خود را کنار گذاشتند. نه فقط آمریکا که از برجام خارج شد، همان‌هایی هم که ماندند متاسفانه به تعهدات خود درست عمل نکردند و یا خیلی اندک عمل کردند.»
وی که در دوران برجام عنوان‌های اغراق‌آمیزی به این توافق می‌داد و آن را «فتح الفتوح» و «آفتاب تابان» می‌خواند و همه چیز از جمله ازدواج و اشتغال جوانان و حتی آب خوردن مردم را به آن گره می‌زد، عاقبت پاستور را بدون نتیجه مثبتی از اجرای این توافق ترک گفت.
دهه‌ای که به «دهه از دست رفته» شهرت یافت و با وجود چیدن همه تخم مرغ‌ها در سبد برجام، کشور ۸ سال معطل برجام ماند و حاصل آن اقتصادی شرطی شده بود که هنوز هم بر بازار و تولید سایه افکنده است.
روحانی حالا برای توجیه نتایجی که در دولت‌های وی به وقوع پیوسته ماه‌های آخر دولت خود که مصادف با دولت «جو بایدن» رئیس جمهور پیشین آمریکا بود را مورد اشاره قرار داده و با کلید واژه نگذاشتند بدون توجه به تصمیمات طرف خارجی اتهاماتی را معطوف به داخل کرده است.
این درحالی است که خود مقامات آمریکایی و رسانه‌های غربی و حتی نزدیکان روحانی نظر دیگری دارند.
قبل از روی کار آمدن بایدن «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه امریکا در دولت بایدن که مدت‌ها مشاور وی بود، در نشست مجازی کمیته یهودیان امریکا گفت: «اگر بایدن به کاخ سفید برود، تمامی تحریم‌ها علیه ایران، از جمله تحریم‌های اعمالی ترامپ را حفظ می‌کند و اگر ما به توافق برگردیم، همراه با متحدانی که در موضع ما قرار می‌گیرند، از برجام سکویی خواهیم ساخت تا به مذاکره بر سر توافقی طولانی‌مدت‌تر و قوی‌تر بپردازیم.»
«استفان والت»کارشناس سیاسی آمریکایی و استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه هاروارد در همین رابطه در فارن پالسی نوشت: «آنچه دولت بایدن عملاً در خاورمیانه انجام داد، به همان اندازه دوران دونالد ترامپ، تراکنشی بود؛ در واقع، رویکرد دولت آمریکا در قبال منطقه، اساساً "یک رویکرد ترامپی کوچک" است. با روگردانی از پیوستن امریکا به برجام در دوران حسن روحانی، چشم انداز توافقی تازه، عملاً از میان رفت.»
کانال تلگرام جهان نیوزکارشناسان آمریکایی مانند والت معتقدند که بایدن میراث‌دار ترامپ بوده و نه تنها در برجام بلکه در مواردی چون تعرفه‌گذاری، بایدن دنباله اقدامات ترامپ را گرفت.
والت در این باره طی مقاله‌ای دیگر می‌نویسد: «پلتفرم حزب دموکرات در سال 2020 به شدت از اتکای ترامپ به تعرفه‌ها و کنار گذاشتن توافق هسته‌ای 2015 با ایران انتقاد کرد، اما بایدن بسیاری از محدودیت‌های تجاری دوران ترامپ را حفظ کرد و هرگز به تعهد کمپین انتخاباتی خود برای ورود مجدد به توافق برنامه جامع اقدام مشترک با تهران عمل نکرد.»
رسانه دویچه وله نیز با مرور کارنامه کاری بایدن درباره عملکرد وی در خصوص توافق با ایران می‌نویسد: «استراتژی بایدن در مورد ایران هیچگاه شکل منسجمی پیدا نکرد تا جایی که این دولت متهم به نداشتن استراتژی در بین بخشی از سیاستمداران و تحلیلگران آمریکایی شد. آغاز به کار ریاست جمهوری بایدن با خطای محاسبه‌ای دولت روحانی همراه شد که فکر می‌کرد بایدن با امضای یک فرمان اجرائی به برجام بر می‌گردد. اما جو بایدن خطوط کلی سیاست خود در مورد ایران را بین راهکار‌های تعاملی و فشار و امتیاز توامان اوباما و «فشار حداکثری» ترامپ قرار داد. دولت بایدن که کارگزاران سیاست خارجی و امنیتی‌اش در مذاکرات برجام حضور داشتند، به این نتیجه رسیده بود که بازگشت به برجام پاسخگوی انتظارات امنیتی و راهبردی آمریکا در خاورمیانه نیست.»
نقطه عطف ناامیدی اصلاح‌طلبان و اعتدالیون نسبت به بایدن آنجا بود که «علی خرم» دیپلمات سابق و از چهره‌های نزدیک به دولت روحانی که نقش زیادی در ترویج برجام داشت در روزنامه آرمان ملی از بایدن گلایه کرد و با یادداشتی با عنوان « آقای بایدن قرار این نبود» نوشت: « آقای بایدن یـــا قــول‌شکن هستید یا ضعیف‌الاراده، از صراحت لهجه پوزش می‌خواهم، مگر شما نبودید که در ایام مبارزات انتخاباتی با قطعیت حرف از بازگشت سریع و بی‌قید و شرط به برجام میزدید؟ مگر شما نبودید که نور‌امید در دل ملت ایران و سایر ملل جهان به‌وجود آوردید که بعد از دوران تاریک دونالد ترامپ، قرار است شما دوران احترام و منافع متقابل را با کشورمان و سایر کشور‌ها شروع کنید؟»
این یادداشت گلایه‌آمیز از رئیس‌جمهور پیشین آمریکا می‌افزاید: «مگر شما سخن از مذاکره و تلاش‌های دیپلماتیک نگفتید؟ مگر ایران با صراحت و با علاقه از روز اول حکومت شما، اعلام نکرده که آماده است همه آنچه را در زمینه هسته‌ای و در چارچوب برجام جلو رفته، برگرداند منوط به اینکه شما هم تحریم‌های من‌درآوردی و فراقانونی دونالد ترامپ را بردارید و به برجام برگردید؟ پس چی شد؟ آیا دنبال بهانه می‌گردید تا قولتان را بشکنید؟ یا آنقدر جمهوریخواهان، لابی اسرائیل و سایر متحدین به شما فشار وارد آورده‌اند که تاب تحمل ندارید و تسلیم آنها شده‌اید که بازگشت شما به برجام، سریع و بی‌قید و شرط نباشد؟ آیا فکر می‌کنید پول‌های ایران در کره جنوبی، ژاپن، هند، چین و دیگر کشور‌ها از آن آمریکاست که شما باید تصمیم بگیرید که آیا در اختیار ایران قرار بگیرد یا خیر؟ »
با این اوصاف، اینکه روحانی در میانه این مذاکرات لب به سخن گشوده و به جای حرف‌های سازنده به‌اتهام افکنی داخلی می‌پردازد بیشتر یادآور اقدامات بی‌دستاورد و پر از مشکل دوران وی است.
وگرنه در زمان روحانی بود که بی‌واسطه ذیل مذاکرات ۱+۵ «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه وقت ایران با طرف آمریکایی خود مذاکراتی را انجام داد. مذاکراتی که تا آن زمان بی‌سابقه بود تا جایی که جان کری و ظریف بی‌واسطه مذاکره و با هم در خیابان‌های ژنو قدم زدند و به نشانه دوستی در کنار پرچم کشور‌های یکدیگر قرار می‌گرفتند.
روایت یکسویه روحانی با هر هدفی باشد در این زمان جز بازخوانی تاریخ که در آن واقعیت مشخص است، کاری از پیش نمی‌برد. ضمن اینکه کمکی هم به عراقچی و تیمش که باید در برابر ترامپی که برجام را زیر پا گذاشت قرار بگیرد، نمی‌کند!
منبع : فارس
