کارخانه‌های نوآوری در ایران به عنوان مراکز خلاقیت و توسعه فناوری شناخته می‌شوند. این کارخانه‌ها به منظور حمایت از استارتاپ‌ها و ایده‌های نوپا تأسیس شده‌اند و به آن‌ها امکانات و منابع لازم برای رشد و پیشرفت را ارائه می‌دهند.
از جمله ویژگی‌های کارخانه‌های نوآوری می‌توان به مواردی از جمله فضای کار مشترک اشاره کرد. این مراکز معمولاً دارای فضاهای کاری مشترک هستند که به استارتاپ‌ها اجازه می‌دهد تا در یک محیط خلاقانه و پویا کار کنند.
دسترسی به مشاوره و راهنمایی از دیگر ویژگی‌های این کارخانه‌های است که معمولاً تیمی از مشاوران و متخصصان دارند که به استارتاپ‌ها در زمینه‌های مختلف مانند بازاریابی، مالی و فناوری کمک می‌کنند.
این مراکز فرصتی برای ارتباط با دیگر کارآفرینان و سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند که می‌تواند به رشد کسب‌وکارها کمک کند.
بسیاری از کارخانه‌های نوآوری دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های عملی برگزار می‌کنند تا مهارت‌های لازم برای موفقیت در بازار را به کارآفرینان آموزش دهند.
این کارخانه‌ها به عنوان کاتالیزورهای نوآوری عمل می‌کنند و می‌توانند به توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در کشور کمک کنند.
کارخانه نوآوری کرمانشاه نیز یکی از 18 کارخانه نوآوری کشور است با ایجاد فضایی مناسب زمینه شکوفایی بسیاری از شرکت‌ها را فراهم می‌کند.
مریم حسینی مدیرعامل کارخانه نوآوری کرمانشاه در تشریح فعالیت‌های این مجموعه، با اشاره به اینکه کارخانه‌های نوآوری زیست‌بوم‌هایی هستند که با هدف ایجاد اقتصاد پایدار بر مبنای نوآوری توسط بخش خصوصی ایجاد شده‌اند، اظهار کرد: کارخانه نوآوری کرمانشاه با مدل موسس و بهره‌بردار خصوصی، یکی از معدود نمونه‌های موفق در کشور است که در آن هر دو بخش توسط بخش خصوصی اداره می‌شوند.
مدیرعامل کارخانه نوآوری کرمانشاه با بیان اینکه اعتبار و صلاحیت کارخانه‌های نوآوری از سوی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری تعیین می‌شود، افزود: این کارخانه با رسالت ایجاد یک زیست‌بوم نوآوری کامل در یک محدوده مشخص، با گرد هم آوردن تیم‌ها، شتاب‌دهنده‌ها، خانه‌های خلاق، صندوق‌های پژوهش و فناوری و سایر اجزای اکوسیستم نوآوری، نقش مهمی در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ایفا می‌کند.
حسینی با اشاره به تاریخچه فعالیت‌های این مجموعه، توضیح داد: شرکت نیرو غرب، به عنوان نهاد موسس، از سال 1392 این فضا را به عنوان محیط آزمایشگاهی و پایلوت برای شرکت‌ها و تیم‌های شتاب‌دهنده تیک استفاده می‌کرد. در نهایت، در سال 1399، با امضای تفاهم‌نامه چهارجانبه بین معاونت علمی، استانداری کرمانشاه، پارک علم و فناوری و شرکت نیرو غرب، این مجموعه به عنوان کارخانه نوآوری کرمانشاه به بهره‌برداری رسید.
وی با تأکید بر اهمیت خصوصی بودن کارخانه‌های نوآوری، عنوان کرد: در حالی که در بیشتر کارخانه‌های نوآوری کشور، فضا و زیرساخت توسط نهادهای دولتی یا عمومی غیردولتی تأمین می‌شود، کارخانه نوآوری کرمانشاه با تکیه بر توان بخش خصوصی، توانسته است الگویی موفق در این زمینه ارائه دهد.
مدیرعامل کارخانه نوآوری کرمانشاه با اشاره به فعالیت‌های شرکت نیرو غرب در حوزه ICT از سال 1368، افزود: در سال 1395، با عضویت رئیس هیئت مدیره شرکت در شورای فناوری استان و ارتباط با پارک علم و فناوری، با موضوع نوآوری آشنا شدیم و به عنوان اولین شتاب‌دهنده غیر تهرانی، شتاب‌دهنده تیک را تاسیس و راه‌اندازی کردیم.
تمرکز کارخانه نوآوری کرمانشاه بر کشاورزی هوشمند
حسینی در ادامه به تمرکز این مجموعه بر کشاورزی هوشمند اشاره کرد و گفت: با برگزاری رویدادهایی تحت عنوان تلاش کردیم از اینترنت و نوآوری در مزرعه و صنایع غذایی استفاده کنیم و این فضای گلخانه‌ای به محیط آزمایشگاهی برای تیم‌هایی تبدیل شد که در زمینه آبیاری، کنترل اقلیم و تشخیص بیماری‌های گیاهان با استفاده از پردازش تصویر فعالیت می‌کنند.
وی با اشاره به الگوبرداری از یک فضای کاری اشتراکی در هلند، خاطرنشان کرد: با ایجاد فضایی پر از گل و گیاه و میز کار، تلاش کردیم محیطی جذاب و الهام‌بخش برای استقرار و همکاری متخصصان فراهم کنیم و این مجموعه را به یک مرکز نوآوری فعال در منطقه تبدیل نماییم.
مدیرعامل کارخانه نوآوری کرمانشاه، ضمن بیان جزئیات فعالیت‌های مجموعه، از موفقیت‌ها و برنامه‌های آتی این نهاد کارآفرینی و نوآوری سخن گفت.
حسینی بر اهمیت نقش کارخانه نوآوری در تقویت اکوسیستم فناوری و خلاق کشور تاکید کرد و گفت: کارخانه نوآوری کرمانشاه با بهره‌گیری از ظرفیت‌های متنوع، هم در حوزه فناوری‌های نوین مانند اتوماسیون صنعتی و تله‌متری، و هم در عرصه‌های فرهنگی و هنری، نقش مهمی در توسعه و حمایت از تیم‌های خلاق و کارآفرین ایفا می‌کند.
وی ادامه داد: یکی از پروژه‌های موفق ما، راه‌اندازی شتاب‌دهنده نیروی غرب است که تمرکز آن بر صنایع مختلف مانند مخابرات، نفت، گاز، کشاورزی و صنایع آب و فاضلاب است. این مجموعه با جذب تیم‌های نخبه و توانمندسازی آن‌ها، توانسته محصولات نوآورانه‌ای را به بازار معرفی کند که برخی از آن‌ها به شرکت‌های دانش‌بنیان تبدیل شده‌اند و در بازارهای ملی و بین‌المللی موفقیت‌هایی کسب کرده‌اند.
مدیرعامل کارخانه نوآوری کرمانشاه افزود: در حوزه کشاورزی، پروژه‌هایی مثل سامانه‌های هوشمندسازی بهره‌برداری، از جمله دستاوردهای بزرگ این مجموعه است که با همکاری سازمان جهاد کشاورزی و دستگاه‌های مرتبط در سطح کشور در حال توسعه است. این سامانه‌ها، ضمن کمک به بهره‌وری بهتر، نقش مهمی در توسعه کشاورزی هوشمند و مدیریت منابع آب دارند.
حسینی همچنین درباره فعالیت‌های خانه خلاق و نوآوری کرمانشاه گفت: این نهاد نیز با حمایت از حوزه‌های هنر، معماری و صنعت ساخت، در حال ایجاد بستری برای پرورش استعدادهای فرهنگی و هنری است. نمایشگاه آثار استاد جواری و فعالیت‌های هنری مختلف نمونه‌ای از تلاش‌های ما در این مسیر است.
وی بیان کرد: با توجه به نیاز بازار و ظرفیت‌های موجود، برنامه‌ریزی داریم تا دوره‌های پیش‌شتاب‌دهی جدیدی را در آینده نزدیک شروع کنیم، تا بتوانیم تیم‌های مستعد بیشتری را در مسیر توسعه فعالیت‌های کارآفرینانه و نوآورانه هدایت و توانمند سازیم. هدف ما ساختن اکوسیستمی پویا و همراه با نیازهای صنعت و جامعه است.
مدیرعامل کارخانه نوآوری کرمانشاه با اشاره به اینکه کارخانه نوآوری هیچ کمک دولتی دریافت نکرده است، افزود: حمایت‌هایی از سمت معاونت علمی داشتیم، اما این حمایت‌ها، ردیف بودجه دولتی برای ما ایجاد نمی‌کرد و در مقایسه با هزینه‌های ما بسیار کم بود.
حسینی با بیان اینکه این مجموعه از سال 97 به طور مستمر در حوزه نوآوری سرمایه‌گذاری کرده است، اظهار داشت: ما در این مدت از استارتاپ‌ها حمایت کرده‌ایم و سرمایه‌گذاری ما تنها محدود به ساختمان و تجهیزات نبوده است.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص میزان سرمایه‌گذاری انجام شده، گفت: ارزش‌گذاری دقیق سرمایه در حال حاضر ممکن نیست، اما با در نظر گرفتن بازه زمانی شش-هفت ساله، حداقل تاکنون بیش از 100 میلیارد تومان هزینه شده است. البته این رقم بدون در نظر گرفتن تورم است و ارزش کنونی آن طبیعتاً بیشتر خواهد بود.
مدیرعامل کارخانه نوآوری کرمانشاه در ادامه به ارتباط مثبت این مجموعه با پارک علم و فناوری، دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه رازی، دانشگاه آزاد و دانشگاه صنعتی اشاره کرد و افزود: با امضای تفاهم‌نامه‌های متعدد، تلاش داریم تا این ارتباطات را به سمت پروژه‌های عملیاتی سوق دهیم.
حسینی تأکید کرد: با کمک منابع محدود بخش خصوصی، شامل منابع مالی، تخصصی، مدیریتی و انسانی، و با همکاری همه اجزای ذکر شده، امکان موفقیت را فراهم خواهیم کرد.
وی با بیان اینکه فعالیت‌های کارخانه نوآوری را پارک علم و فناوری متفاوت است گفت: کارخانه نوآوری بازار و نیاز جامعه را شناسایی و در گام بعدی ایده‌های متناسب با آن را جذب می‌کند.
وی گفت: کارخانه نوآوری کرمانشاه میزبان نشست مهمی با حضور معاونت علمی ریاست جمهوری و فعالان اکوسیستم نوآوری غرب کشور بود. این نشست نقطه عطفی در توجه معاونت علمی به کارخانه‌های نوآوری به شمار می‌رود، زیرا برای اولین بار معاونت علمی در نشستی سه روزه با این مراکز همکاری کرد.
حسینی با اشاره به اینکه کارخانه نوآوری کرمانشاه تنها کارخانه نوآوری به بهره‌برداری رسیده در غرب و نیمه غربی کشور است، افزود: این نشست که از مشهد آغاز شده و سه نشست دیگر نیز برگزار شده بود، با پیشنهاد کارخانه نوآوری کرمانشاه و پذیرش معاون علمی رئیس جمهور، در کرمانشاه برگزار شد.
وی افزود: در دو روز قبل از این نشست، رویدادهایی با محوریت انتقال تجربه و شبکه‌سازی برگزار شد. همچنین رویدادی با حضور دکتر پاکدل از مرکز نوآوری پست برگزار شد که در آن نیازهای فناورانه صنعت پست به صورت ملی ارائه شد و ایشان آمادگی مرکز نوآوری پست را برای عقد قرارداد با تیم‌های زیرمجموعه کارخانه‌های نوآوری در جهت رفع این نیازها اعلام کردند.
مدیرعامل کارخانه نوآوری کرمانشاه افزود: همچنین دو پنل تخصصی با حضور شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) و شرکت‌های سرمایه‌گذاری شرکتی (CVC) و همچنین با محوریت نوآوری باز و نقش دانشگاه در کمک به کارخانه‌های نوآوری برگزار شد.
حسینی گفت: در روز اختتامیه نیز، جلسه‌ای با مدیران کارخانه‌های نوآوری با حضور معاونت علمی برگزار شد که در آن مسائل و مشکلات مطرح شده در نشست اسفندماه پیگیری و حل شدند.
وی افزود: همچنین جلسه‌ای با اکوسیستم نوآوری غرب کشور شامل شتاب‌دهنده‌ها و فعالین از استان‌های کرمانشاه، کردستان، لرستان، ایلام و همدان برگزار شد که در آن معاون علمی رئیس جمهور از حمایت‌های معاونت علمی از شتاب‌دهنده‌های سطح یک و دو خبر داد.
حسینی تأکید کرد: این نشست علاوه بر اهمیت ملی، از جنبه شبکه‌سازی و همکاری بین کارخانه‌های نوآوری و استان‌های غرب کشور دستاوردهای مهمی داشت و برنامه‌ریزی شده است که این سلسله نشست‌ها به صورت مستمر و منطقه‌ای، به صورت فصلی یا حتی ماهانه، با محوریت موضوعات خاص و همکاری‌های دوجانبه یا چندجانبه ادامه یابد تا به اقتصاد استان و منطقه کمک شود.
